Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thảm họa tự nhiên ngày càng gia tăng, nhu cầu duy trì kết nối mạng tại những vùng bị cô lập sau thiên tai trở thành một thách thức cấp bách. Trạm gốc di động tầng bình lưu – hay HAPS (High Altitude Platform Station) – do Sceye phát triển đang dần hiện thực hóa một giải pháp mang tính cách mạng: thiết lập mạng lưới Internet từ bầu trời, nơi công nghệ mặt đất không thể vươn tới.
Sceye, công ty công nghệ hàng không vũ trụ có trụ sở tại Mỹ, đã bước vào cuộc đua với những tham vọng tái định hình hạ tầng viễn thông toàn cầu. Với sự hậu thuẫn từ tập đoàn SoftBank – một "gã khổng lồ" trong ngành công nghệ – HAPS không chỉ dừng ở vai trò trạm gốc di động mà còn là biểu tượng của sự kết hợp giữa đổi mới kỹ thuật và tầm nhìn chiến lược.
Khác với các vệ tinh truyền thống hay mạng lưới mặt đất, HAPS hoạt động ổn định ở độ cao 18-20 km, một vị trí chiến lược trong tầng bình lưu – đủ cao để tránh nhiễu tầng đối lưu và đủ thấp để giảm độ trễ tín hiệu so với vệ tinh quỹ đạo cao. Điều này mang lại ba lợi thế then chốt: phủ sóng rộng, triển khai linh hoạt và khả năng duy trì kết nối ổn định trong điều kiện bất lợi như động đất, cháy rừng, bão lớn.
Trạm HAPS của Sceye sử dụng khí heli để bay lơ lửng trong nhiều tháng, thậm chí tới một năm, hoàn toàn tự chủ nhờ hệ thống điện mặt trời kết hợp pin lithium - lưu huỳnh công nghệ cao. Thiết kế kín khí, kháng tia UV và ozone cũng giúp trạm thích nghi với môi trường khắc nghiệt trên tầng bình lưu – một thử thách không nhỏ trong ngành hàng không siêu nhẹ.
Không chỉ đơn thuần là trạm tiếp sóng, HAPS được tích hợp các cảm biến, máy tính và hệ thống điều khiển thông minh, cho phép theo dõi dữ liệu môi trường theo thời gian thực – một yếu tố cực kỳ giá trị trong công tác cảnh báo cháy rừng, giám sát khí hậu hoặc hỗ trợ drone/UAV trong cứu hộ.
Tầm nhìn của SoftBank không dừng lại ở phục hồi mạng sau thiên tai. Họ kỳ vọng HAPS sẽ trở thành một phần trong hạ tầng viễn thông thế hệ mới, đặc biệt khi 6G đang dần hình thành với các yêu cầu về độ trễ cực thấp, tốc độ truyền dữ liệu vượt trội và hỗ trợ hàng tỷ thiết bị kết nối – từ phương tiện tự lái cho tới các hệ thống AI phân tán.
Trong thế giới viễn thông tương lai, nơi vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO) vẫn đang bị giới hạn về băng thông và thời gian truyền dữ liệu, còn mạng mặt đất bị rào cản bởi địa hình và chi phí triển khai, HAPS nổi lên như một lớp trung gian chiến lược – vừa khắc phục nhược điểm của hai hệ thống trên, vừa mở ra một hướng tiếp cận mới cho các quốc gia đang phát triển hoặc vùng sâu vùng xa.
Kế hoạch bay thử nghiệm tại Nhật Bản vào năm 2026 có thể là một bước ngoặt. Nếu thành công, HAPS sẽ không chỉ là phương án tạm thời trong thiên tai, mà có tiềm năng trở thành cấu phần cố định trong hệ sinh thái viễn thông toàn cầu – nơi kết nối không còn bị giới hạn bởi mặt đất.