Ngay từ năm 2012, Huawei đã tập hợp các chuyên gia để phát triển nền tảng riêng, nhấn mạnh vào khả năng tương thích với các ứng dụng Android. Nếu không vì lệnh cấm của Mỹ, dự án này sẽ tiếp tục được Huawei che giấu và không thể lộ diện ra trước công chúng.
Bảy năm trước, trong căn biệt thự đối diện một hồ nước tại Thâm Quyến (Trung Quốc), một nhóm nhỏ gồm các giám đốc hàng đầu của Huawei đã tổ chức họp kín dưới sự chủ trì của nhà sáng lập Nhậm Chính Phi.
Nhiệm vụ của họ là lên kịch bản về cách phản ứng của Huawei trước sự thành công của Android - hệ điều hành do Google phát triển và ngày càng chiếm thị phần trên toàn cầu. Mối quan tâm lớn nhất là sự phụ thuộc vào Android, nền tảng mà Huawei cũng sử dụng cho các thiết bị cầm tay của mình, có thể khiến công ty dễ bị Mỹ cấm vận trong tương lai.
Nhóm đã đi đến thống nhất rằng Huawei nên xây dựng một hệ điều hành độc quyền như một giải pháp tiềm năng thay thế cho Android, nguồn tin của SCMP nói nhưng từ chối nêu tên. Cuộc họp này sau đó được gọi là "thảo luận bên hồ" và quyền truy cập vào các tài liệu liên quan đã bị hạn chế rất nhiều từ cuối 2018.
Sau nhiều thảo luận và chỉ đạo từ quản lý cấp cao, một nhóm chuyên gia do các giám đốc điều hành bao gồm Eric Xu Zhijun, hiện là một trong ba chủ tịch luân phiên của Huawei, được thành lập và bắt tay vào xây dựng một hệ điều hành riêng trong điều kiện đặc biệt bí mật.
Một khu vực chuyên biệt đã được xây dựng ngay bên trong Huawei, với các vệ sĩ luôn túc trực cạnh cửa. Chỉ những nhân viên trong nhóm mới có quyền truy cập vào khu vực chuyên gia, thông qua thẻ nhân viên đã đăng ký. Điện thoại di động cá nhân không được phép sử dụng, luôn phải được cất trong tủ khóa ở bên ngoài.
Dự án phát triển hệ điều hành này sau đó đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng. Nơi đây bao gồm các học giả và những chuyên gia nghiên cứu giỏi nhất, tiêu tốn hàng tỷ nhân dân tệ đầu tư mỗi năm và không cần tạo ra những đóng góp có tác động ngay lập tức vào lợi nhuận cho công ty. Hầu hết các kết quả nghiên cứu ra không được công khai, bao gồm cả dự án phát triển hệ điều hành mới, thứ mà mới được Huawei công nhận sự tồn tại gần đây.
Theo một số nhân sự trong ngành, hệ điều hành của Huawei được xây dựng dựa trên một "hạt nhân" đơn giản, có thể phản ứng nhanh với các điều chỉnh và thay đổi. Trong một thời gian dài, các kỹ sư tham gia dự án đã nghiên cứu kỹ Android và iOS để học hỏi từ các sản phẩm này.
Tuy nhiên, một trong những thách thức kỹ thuật lớn nhất đối với hệ điều hành của Huawei là khả năng tương thích với Android. Bởi nó sẽ cho phép một chiếc điện thoại Huawei sử dụng hệ điều hành riêng có thể tải xuống và chạy các ứng dụng trên Google Store một cách liền mạch. Khả năng tương thích này cũng đồng nghĩa với việc các nhà phát triển ứng dụng trên toàn thế giới sẽ không cần phải thay đổi sản phẩm của họ để nó chạy được trên điện thoại Huawei.
Việc này không hề đơn giản. Nên nhớ rằng trong quá khứ, rất nhiều công ty khác đã nỗ lực để tạo ra một sản phẩm thay thế Android nhưng không thành công. Microsoft đã cố gắng phát triển hệ điều hành Windows cho smartphone nhưng chỉ có một số ứng dụng Android là có thể chạy trơn tru. Samsung cũng đã cố gắng tìm cách tạo ra hệ điều hành Tizen, nhưng cuối cùng vẫn thất bại. Tương tự, nếu sản phẩm của Huawei không thể chạy tốt các ứng dụng Android thì việc thiếu một hệ sinh thái hỗ trợ của riêng nó sẽ vẫn là vấn đề đau đầu của công ty Trung Quốc.
Huawei đã đăng ký tên thương hiệu cho hệ điều hành này là Hồng Mông (Hongmeng) hồi năm ngoái tại Trung Quốc. Dịch sang tiếng Anh, đây là từ ám chỉ một thế giới nguyên thủy nơi mọi thứ bắt đầu được sinh ra. Còn theo một báo cáo khác, công ty đã đăng ký tên thương hiệu "Huawei Ark OS" tại Văn phòng sở hữu trí tuệ của Liên minh châu Âu vào cuối tháng 5.
Hầu hết thông tin từ phòng thí nghiệm không được Huawei công khai, bao gồm cả dự án phát triển hệ điều hành riêng. Sự tồn tại của nó chỉ được Huawei thừa nhận thời gian gần đây khi giám đốc điều hành Richard Yu xác nhận với một báo của Đức rằng công ty đã phát triển hệ điều hành riêng cho điện thoại, máy tính và có thể sử dụng trong trường hợp bị Mỹ cấm vận.
Sau lệnh cấm của Mỹ ngày 15/5, Google cùng một loạt hãng công nghệ lớn như Qualcomm, Microsoft, ARM... tuyên bố hạn chế kinh doanh với Huawei. Công ty Trung Quốc không được mua hàng hóa, nhận chuyển giao công nghệ từ Mỹ để phát triển các sản phẩm mới dù tiếp tục được sản xuất, cập nhật phần mềm cho các thiết bị hiện tại.
Nhưng thế cuộc tiếp tục thay đổi đã buộc công ty Trung Quốc này sớm phải tung ra con bài giấu kín của mình. Vào tháng 3 năm nay, Yu Chengdong (hay Richard Yu), giám đốc mảng tiêu thụ của Huawei, đã chia sẻ các thông tin đầu tiên liên quan tới hệ điều hành này trên một ấn phẩm của Đức. Ông cho biết hệ điều hành mới có thể sử dụng cho cả smartphone và máy tính, trong trường hợp các hệ thống hiện tại do những công ty Mỹ cung cấp không còn nữa.
"Huawei có các hệ thống dự phòng nhưng chỉ được sử dụng trong các tình huống nhằm giảm nhẹ ảnh hưởng. Chúng tôi hoàn toàn hỗ trợ hệ điều hành của các đối tác, chúng tôi thích điều này và khách hàng cũng vậy", phát ngôn viên của Huawei cho biết. "Android và Windows sẽ luôn là lựa chọn đầu tiên của chúng tôi".
Các bằng chứng dù khả quan vẫn cho thấy công ty Trung Quốc này chưa chuẩn bị đầy đủ để khởi động hệ điều hành mới. Vì mặc dù giải pháp thay thế cho Android đã được thử nghiệm hàng nghìn lần trong phòng thí nghiệm, nó vẫn chưa được thử nghiệm rộng rãi trên các dòng sản phẩm tiêu dùng. Điều đó có nghĩa là Huawei chưa thể có ngày phát hành phiên bản thương mại một cách vững chắc.
Vẫn còn nhiều câu hỏi khác về các vấn đề trải nghiệm của người dùng tiềm năng và liệu khách hàng ở nước ngoài có thực sự muốn một chiếc điện thoại không có các ứng dụng Google hay không. Theo ước tính của Gartner hồi năm ngoái, các ứng dụng độc quyền của Android và iOS hiện chiếm tới 99,9% thị trường toàn cầu.
Huawei tự tin về triển vọng hệ điều hành riêng của mình tại Trung Quốc vì họ tin rằng các nhà phát triển và người tiêu dùng Trung Quốc sẽ ủng hộ và thiết lập hệ sinh thái riêng một cách nhanh chóng. Doanh số Huawei vẫn tiếp tục tăng ở nước này, do Android được sử dụng ở Đại lục chưa bao giờ tích hợp các dịch vụ của Google để phù hợp với các hạn chế của chính phủ.
Tuy nhiên, theo Bloomberg, ở bên ngoài Trung Quốc, nỗi sợ hãi của người tiêu dùng ở châu Âu rằng điện thoại Huawei sẽ nhanh chóng bị lỗi thời đồng nghĩa với nhu cầu về các thiết bị Huawei đã lao dốc.