Sự ra đi của Ruoming Pang – lãnh đạo nhóm phát triển mô hình AI nền tảng – không đơn thuần là một cuộc "chuyển việc" nội bộ trong ngành công nghệ. Đây là hồi chuông cảnh báo rõ ràng nhất về cuộc khủng hoảng niềm tin và chiến lược đang âm ỉ bên trong Apple – công ty từng định hình lại thế giới di động, nhưng giờ lại loay hoay trước làn sóng AI tạo sinh.
Trong cuộc đua AI ngày càng khốc liệt, việc để mất một nhân vật chủ chốt như Pang – người từng là trụ cột trong chiến lược "AI trên thiết bị" của Apple – chẳng khác nào một bàn thua ở phút bù giờ. Apple không chỉ mất một bộ óc kỹ thuật hàng đầu, mà còn để lộ những rạn nứt sâu sắc giữa các tầng lãnh đạo, giữa phòng R&D và nhóm phát triển sản phẩm, giữa tư duy kín đáo truyền thống và yêu cầu đổi mới mở của thời đại AI.
Thông tin từ The Information và Bloomberg cho thấy, chính sách bảo thủ của Craig Federighi – người phụ trách kỹ thuật phần mềm – khi từ chối mở mã các mô hình AI để bảo vệ lợi thế cạnh tranh, đã khiến nỗ lực thu hút nhân tài và cộng đồng nghiên cứu bên ngoài gặp trở ngại. Trong khi đó, đội ngũ kỹ thuật – vốn khao khát chứng minh năng lực với cộng đồng AI – ngày càng mất phương hướng vì bị "trói tay" bởi cách tiếp cận quá thận trọng.
Thêm vào đó, việc CEO Tim Cook được cho là "mất niềm tin" vào John Giannandrea – người từng được kỳ vọng là đầu tàu AI của Apple – cho thấy công ty đang lúng túng trong xác định vai trò và quyền lực lãnh đạo trong giai đoạn chuyển mình. Quyết định giao Siri cho Mike Rockwell, người đứng đầu mảng Vision Pro, trong khi nhóm phát triển mô hình vẫn thuộc Giannandrea, càng đào sâu thêm rạn nứt trong cấu trúc quyền lực nội bộ.
Hệ quả là gì? Không chỉ Pang ra đi, mà một loạt kỹ sư và nhà nghiên cứu thân cận với ông cũng lần lượt rời bỏ Apple hoặc đang được các "ông lớn" AI như OpenAI, Anthropic và Meta mời chào. Động thái cho thấy Apple đang đối mặt với hiện tượng “chảy máu chất xám” nghiêm trọng, ngay vào thời điểm cần củng cố lực lượng để cạnh tranh trong giai đoạn bản lề.
Trong khi Apple còn đang thử nghiệm tích hợp các mô hình bên ngoài như ChatGPT, Claude hay Gemini vào Siri – một động thái gần như thừa nhận thất bại bước đầu trong phát triển mô hình nội bộ – thì các đối thủ như Meta, Google và OpenAI liên tục công bố các thế hệ mô hình mới, cùng những thương vụ tuyển mộ khủng với giá trị hàng trăm triệu USD.
Meta chiêu mộ Pang bằng đề nghị lên tới 200 triệu USD, đồng thời đầu tư hơn 14 tỷ USD vào Scale AI để mang về Alexandr Wang – cái tên sáng giá trong làng AI. Google chi tới 2,4 tỷ USD để lôi kéo CEO và đội ngũ của Windsurf, startup AI non trẻ nhưng đầy tiềm năng. Trong khi đó, Apple vẫn giữ thái độ kín đáo và thận trọng – một đặc trưng từng là điểm mạnh nhưng giờ đang trở thành lực cản.
WWDC 2025 – sự kiện vốn được kỳ vọng là màn đáp trả chiến lược của Apple trong lĩnh vực AI – lại mang đến một thông điệp mờ nhạt. Không có công bố nào mang tính đột phá, không có mô hình riêng được ra mắt, và cũng chẳng có định hướng rõ ràng liệu Apple sẽ phát triển mô hình tổng quát như GPT-4, hay tập trung vào những công cụ AI tối ưu cho phần cứng.
Việc bổ nhiệm Zhifeng Chen, cựu kỹ sư Google, thay Pang có thể mang lại luồng gió mới, nhưng chỉ thời gian mới trả lời được liệu sự thay đổi này là tái cấu trúc tích cực, hay chỉ là nỗ lực "chữa cháy" trong một tổ chức đang mất phương hướng chiến lược.
Apple – gã khổng lồ một thời trong thế giới di động – giờ đây đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử. Họ có thể tiếp tục là người tiên phong nếu kịp thời tái định hình chiến lược AI, hoặc sẽ trở thành kẻ theo sau nếu để mất thêm những con người, ý tưởng và tinh thần đổi mới – thứ từng giúp họ thay đổi cả thế giới công nghệ.