Động thái này đánh dấu một bước dịch chuyển quan trọng của ngành bộ nhớ toàn cầu trong bối cảnh nhu cầu tính toán – lưu trữ cho AI tăng trưởng mạnh.
Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây và trung tâm dữ liệu quy mô lớn đã dẫn đến nhu cầu bùng nổ đối với các linh kiện bộ nhớ hiệu năng cao. Theo dự báo của nhiều tổ chức công nghệ quốc tế, nhu cầu về lưu trữ – trao đổi dữ liệu sẽ tăng gấp 3 lần vào năm 2028, đặc biệt trong các phân khúc trung tâm dữ liệu AI và huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn (LLM).
Trong bối cảnh đó, Kioxia – một trong những nhà sản xuất bộ nhớ NAND hàng đầu thế giới – tuyên bố triển khai sản xuất dòng bộ nhớ 3D flash thế hệ mới tại nhà máy Kitakami (Fab2) từ năm 2026. Đây được xem là một chiến lược quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu mới và tạo lợi thế cạnh tranh trong ngành bán dẫn.
Tổng quan về kế hoạch sản xuất của Kioxia
Theo thông tin chính thức được công bố, Kioxia và SanDisk (đối tác liên doanh) sẽ: Vận hành nhà máy Fab2 tại Kitakami từ quý IV/2025; Sản xuất bộ nhớ 3D flash 218-layer thế hệ 8, tích hợp công nghệ CBA (CMOS Bonded to Array); Phát triển thế hệ lưu trữ tốc độ cao gồm: Storage Class Memory (SCM) – bộ nhớ lai hiệu năng cao, Super-High-IOPS SSD – SSD độ trễ thấp dành cho AI, với mẫu thử dự kiến ra mắt cuối 2026.
Nhà máy được thiết kế với khả năng tiết kiệm năng lượng tốt hơn, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn – ổn định của các hệ thống trung tâm dữ liệu hiện đại.
Nhu cầu bộ nhớ trong kỷ nguyên AI
Vai trò then chốt của bộ nhớ trong mô hình AI thế hệ mới
Các hệ thống AI – từ mô hình tạo sinh, hệ thống phân tích dữ liệu lớn đến HPC (High Performance Computing) – tiêu thụ một lượng dữ liệu khổng lồ. Thay vì chỉ cần bộ xử lý mạnh (GPU/TPU), các mô hình AI yêu cầu: IOPS cực cao, Độ trễ thấp, Tốc độ truyền dữ liệu ổn định, Năng lực lưu trữ vượt trội. Điều này khiến bộ nhớ trở thành điểm nghẽn công nghệ mới. Việc Kioxia ưu tiên phát triển thế hệ bộ nhớ 218-layer và SCM xác định rõ định hướng của ngành: “Memory is the new bottleneck”.
Lưu trữ cho trung tâm dữ liệu AI
Nhiều trung tâm dữ liệu mới tại Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Hàn Quốc đang thiết kế hệ thống theo hướng: SSD tốc độ cao thay thế gần như toàn bộ HDD, Dữ liệu nóng (hot-data) lưu trên SCM, Tối ưu hóa năng lượng để giảm chi phí vận hành (PUE). Sự chuyển dịch này tạo nhu cầu mạnh mẽ đối với các sản phẩm mà Kioxia chuẩn bị tung ra.
Phân tích động lực chiến lược của Kioxia
Đa dạng hóa nguồn tăng trưởng và giảm phụ thuộc chu kỳ tiêu dùng
Thị trường NAND truyền thống phụ thuộc lớn vào smartphone và PC, vốn đã bão hòa. Việc chuyển sang thị trường data-center/AI giúp Kioxia: tiếp cận phân khúc yêu cầu cao hơn về giá trị, ổn định doanh thu dài hạn, thoát khỏi biến động mạnh của chu kỳ tiêu dùng.
Định vị lại vai trò trong chuỗi giá trị bán dẫn
Trong cạnh tranh với Samsung, SK Hynix và Micron, Kioxia cần một chiến lược khác biệt. Bộ nhớ chuyên dụng cho AI và trung tâm dữ liệu có rào cản kỹ thuật, rào cản vốn và rào cản chất lượng rất cao — phù hợp với năng lực R&D của Nhật Bản.
Đáp ứng xu thế chuyển đổi hệ thống lưu trữ toàn cầu
Các doanh nghiệp cloud lớn như Amazon, Google, Alibaba, Naver, Tencent… đang nâng cấp quy mô data center. Thị trường NAND cho AI được dự báo tăng trưởng mạnh mẽ hơn bất kỳ phân khúc nào trong ngành bộ nhớ.
Thách thức và rủi ro
Cạnh tranh trong phân khúc bộ nhớ hiệu năng cao
Kioxia phải cạnh tranh trực tiếp với: Samsung: dẫn đầu về NAND và đầu tư mạnh vào giải pháp HBM + SSD. SK Hynix: nhà cung cấp HBM lớn nhất cho Nvidia. Micron: có ưu thế về DRAM và NAND dành cho AI.
Biến động chuỗi cung ứng bán dẫn
Các yếu tố rủi ro gồm: khan hiếm vật liệu bán dẫn, chi phí năng lượng tăng, đứt gãy logistics, biến động địa chính trị US–China–Japan.
Yêu cầu công nghệ ngày càng khắt khe
Để đáp ứng AI workload, SSD phải đạt: độ ổn định hàng triệu giờ (MTBF), độ trễ rất thấp, tốc độ truyền tải dữ liệu cao gấp nhiều lần hiện nay, khả năng hoạt động liên tục trong môi trường nhiệt độ cao. Đây là thách thức lớn đối với mọi nhà sản xuất.
Tác động đối với ngành bán dẫn toàn cầu
Đẩy nhanh phân tách thị trường bộ nhớ cho AI và tiêu dùng. Phân khúc bộ nhớ AI đang trở thành thị trường riêng biệt, có biên lợi nhuận cao hơn và yêu cầu kỹ thuật cao hơn.
Gia tăng đầu tư vào hạ tầng dữ liệu quốc tế
Lưu trữ và bộ nhớ trở thành tâm điểm trong xây dựng: trung tâm dữ liệu AI, hạ tầng điện toán quốc gia, hệ thống HPC phục vụ chính phủ – quân sự.
Tạo áp lực cho các doanh nghiệp phát triển phần mềm AI
Các mô hình AI, đặc biệt là LLM, phải tối ưu hơn về: kích thước mô hình, truy xuất dữ liệu, tiêu thụ năng lượng.
Hàm ý chính sách cho Việt Nam
Cần chiến lược quốc gia về hạ tầng tính toán và lưu trữ
Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển AI, nhưng năng lực lưu trữ – tính toán vẫn còn hạn chế. Bài học từ Kioxia cho thấy: phải đầu tư cụm GPU – SSD – flash thế hệ mới, xây dựng trung tâm dữ liệu đạt chuẩn, chuẩn hóa hạ tầng điện – làm mát – an ninh.
Cơ hội tham gia chuỗi cung ứng phụ trợ
Các khâu sau có thể được chuyển dịch sang Việt Nam: đóng gói – kiểm định bộ nhớ, sản xuất module SSD/flash, sản xuất vật liệu – linh kiện phụ trợ, dịch vụ hậu cần cho chuỗi lưu trữ AI.
Phát triển nhân lực bán dẫn – lưu trữ – hệ thống
Điện tử – vi mạch – hệ thống lưu trữ cần bổ sung vào chương trình giáo dục đại học và sau đại học. Nhu cầu nhân lực trong ngành tăng mạnh trong 5 năm tới.
Tạo hành lang pháp lý về trung tâm dữ liệu và an ninh dữ liệu: cần tiêu chuẩn hóa vận hành trung tâm dữ liệu, xây dựng cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng lưu trữ AI, đảm bảo an ninh dữ liệu quốc gia.
Kết luận
Kế hoạch sản xuất bộ nhớ thế hệ mới của Kioxia từ năm 2026 phản ánh một xu hướng chiến lược: lưu trữ và bộ nhớ đang trở thành nền tảng quyết định trong kỷ nguyên AI. Các trung tâm dữ liệu hiện đại yêu cầu tốc độ, hiệu năng và độ tin cậy cao hơn nhiều so với hệ thống truyền thống.
Quyết định của Kioxia không chỉ tác động đến ngành NAND/flash toàn cầu, mà còn ảnh hưởng đến cấu trúc cạnh tranh trong thị trường AI. Đối với các quốc gia như Việt Nam, đây là cơ hội và lời nhắc mạnh mẽ: muốn phát triển AI, phải đi cùng phát triển hạ tầng lưu trữ – tính toán, nhân lực bán dẫn và chiến lược công nghiệp phụ trợ.