Cảnh báo này không chỉ nói về cạnh tranh công nghệ, mà phản ánh một sự chuyển dịch sâu sắc trong địa chính trị công nghệ toàn cầu – với những tác động trực tiếp đến các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
AI đã trở thành “đường cao tốc chiến lược” mới của Trung Quốc
Theo Jensen Huang, Trung Quốc đang triển khai một chiến lược AI toàn diện, không chỉ gồm phần cứng (chip, thiết bị tính toán), phần mềm (mô hình AI, nền tảng), mà còn cả dữ liệu, cloud, hạ tầng số, nhằm xây dựng nền tảng để mở rộng ảnh hưởng công nghệ ra nhiều khu vực.
Động thái này giống với cách Bắc Kinh đã thúc đẩy sáng kiến “Vành đai & Con đường” trong lĩnh vực hạ tầng nhiều năm qua – nhưng lần này là trong lĩnh vực công nghệ số, có tốc độ lan tỏa và mức độ ảnh hưởng còn mạnh mẽ hơn.
Jensen Huang nhấn mạnh rằng: Trung Quốc sở hữu thị trường AI nội địa khổng lồ, có thể đạt 50 tỷ USD trong vài năm tới. Các doanh nghiệp như Huawei, Baidu, DeepSeek đang đầu tư mạnh mẽ, tạo ra một hệ sinh thái AI “tự chủ”. Hệ quả là: Nếu bị cản trở bởi các lệnh hạn chế công nghệ từ Mỹ, Trung Quốc sẽ càng quyết liệt đẩy mạnh phát triển nội địa và tìm cách mở rộng ra quốc tế.
Đây là lý do CEO Nvidia cho rằng thế giới không thể “xem nhẹ” tham vọng AI của Trung Quốc.
Cuộc đua AI: Từ cạnh tranh công nghệ sang cạnh tranh quyền lực
Phát biểu của Jensen Huang phản ánh một thực tế: AI đã vượt xa phạm vi công nghệ – nó trở thành vấn đề địa chính trị cốt lõi. Những hệ quả đang rõ rệt:
1. AI trở thành hạ tầng chiến lược như năng lượng, viễn thông
Các quốc gia sở hữu nền tảng AI mạnh sẽ nắm ưu thế về: dữ liệu, sản xuất công nghiệp, năng suất kinh tế, năng lực quốc phòng, chuỗi cung ứng.
2. Trung Quốc đang thúc đẩy “sức mạnh mềm công nghệ”
Nếu mở rộng thành công mạng lưới AI ra nước ngoài, Trung Quốc có thể định hình: tiêu chuẩn kỹ thuật, giao thức dữ liệu, hệ sinh thái phần mềm, khả năng phụ thuộc công nghệ từ các nước khác.
3. Mỹ và phương Tây đang gia tăng đối sách
Các lệnh hạn chế chip AI cao cấp (như H100, H200 của Nvidia) chỉ là bước đầu. Cuộc cạnh tranh sẽ kéo dài, toàn diện và không chỉ dừng lại ở các nhà sản xuất chip.
Thách thức với Trung Quốc – nhưng không thể xem thường
Mặc dù Trung Quốc có nhiều lợi thế, song Jensen Huang cũng chỉ ra rằng nước này vẫn phải đối mặt với hàng loạt trở ngại: Hạn chế chip từ Mỹ khiến việc sản xuất phần cứng AI gặp khó khăn. Chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu vẫn bị phụ thuộc lớn vào Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan. Niềm tin quốc tế và sự minh bạch trong dữ liệu vẫn là vấn đề mà nhiều quốc gia cân nhắc khi tiếp nhận công nghệ từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, Huang nhìn nhận: Chính áp lực này có thể khiến Trung Quốc đẩy nhanh tốc độ nội địa hóa và mở rộng thị trường quốc tế – một xu hướng mà các nước đang phát triển phải theo dõi sát sao.
Hàm ý chiến lược cho Việt Nam
Từ góc nhìn của Việt Nam – một quốc gia đang đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển AI và tham gia sâu vào chuỗi giá trị công nghệ – bài học từ cảnh báo của CEO Nvidia rất đáng chú ý.
1. AI – Chip phải được xem là hạ tầng chiến lược quốc gia
Việt Nam cần tiếp cận AI như một “cơ sở hạ tầng mới”, tương tự viễn thông hoặc điện lực. Điều này đòi hỏi: chiến lược quốc gia về AI – bán dẫn có tầm nhìn dài hạn; đầu tư mạnh vào trung tâm dữ liệu, cloud, năng lực tính toán; phát triển hệ sinh thái AI nội địa, không lệ thuộc hoàn toàn vào công nghệ nước ngoài.
2. Đa dạng hóa quan hệ công nghệ – tránh phụ thuộc vào một cực
Trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ – Trung, Việt Nam cần khôn khéo: hợp tác song song với Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, đồng thời khai thác cơ hội từ Trung Quốc nếu đảm bảo tiêu chuẩn an ninh dữ liệu và lợi ích quốc gia.
3. Chuẩn hóa an ninh dữ liệu và khung pháp lý AI
Một hệ sinh thái AI mạnh phải đi kèm: pháp luật bảo vệ dữ liệu, tiêu chuẩn an ninh mạng, quy định về ứng dụng AI trong doanh nghiệp và chính phủ.
4. Đầu tư dài hạn vào nhân lực AI – bán dẫn
Việt Nam cần tập trung dài hạn vào: 1. chương trình đào tạo kỹ sư AI, vi mạch, HPC quy mô quốc gia; 2. trung tâm nghiên cứu và phòng thí nghiệm AI liên kết doanh nghiệp – trường đại học; 3. chính sách thu hút chuyên gia quốc tế.
Cuộc đua AI toàn cầu đã bước sang giai đoạn định hình trật tự mới
Cảnh báo của Jensen Huang không chỉ là phân tích thị trường, mà là lời nhắc cho thế giới về một cuộc cạnh tranh công nghệ – địa chính trị đang trở nên quyết liệt hơn bao giờ hết.
Trung Quốc đang xây dựng mô hình “Vành đai & Con đường AI”, và nếu thành công, điều này sẽ định hình lại bản đồ ảnh hưởng công nghệ toàn cầu.
Với Việt Nam, đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để: bứt phá trong ngành công nghệ, nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng AI – bán dẫn, chọn đúng chiến lược hợp tác, và xây dựng nền tảng tự chủ công nghệ cho tương lai.
AI không chỉ là công nghệ – đó là yếu tố quyết định sức mạnh quốc gia trong nhiều thập kỷ tới.