Khi các thành phố lớn trên thế giới còn loay hoay giữa tham vọng xanh và thực tế hạ tầng cũ kỹ, Nam Ninh – một đô thị cận biên phía nam Trung Quốc – đã lặng lẽ trở thành hình mẫu cho cuộc chuyển đổi giao thông bằng xe điện hai bánh. Không ồn ào công nghệ, không phụ thuộc những đột phá kỹ thuật quá phức tạp, nhưng cách tiếp cận đồng bộ của thành phố này đang mở ra hướng đi thiết thực cho hàng loạt đô thị đang vật lộn với bài toán ô nhiễm, tắc nghẽn và không gian sống ngột ngạt.
Với hơn 4,8 triệu xe điện cá nhân lưu hành, vượt xa số lượng ô tô và xe máy, Nam Ninh không chỉ là "thủ phủ xe điện" của Trung Quốc mà còn là bằng chứng cho thấy giao thông bền vững không nhất thiết phải bắt đầu từ xe điện bốn bánh, hay các hệ sinh thái AI phức tạp.
Bài học thành công đến từ sự cộng hưởng giữa quy hoạch đô thị, chính sách pháp lý, hạ tầng kỹ thuật và nhận thức cộng đồng. Chính quyền không đơn thuần khuyến khích người dân mua xe điện, mà đã chủ động tái cấu trúc lại toàn bộ không gian đô thị để phục vụ chính loại phương tiện này – một bước đi mang tính "đặt cược chính sách", nhưng mang lại hiệu quả vượt mong đợi.
Thách thức lớn nhất với xe điện cá nhân không phải là công nghệ, mà là hạ tầng: sạc ở đâu, đỗ ở đâu. Đây cũng là điều khiến nhiều thành phố châu Á như Jakarta, Hà Nội hay Manila dè dặt với làn sóng xe điện.
Nam Ninh đã chứng minh rằng, vấn đề này không bất khả thi – nếu chính quyền sẵn sàng chủ động. Từ việc tích hợp trạm sạc vào thiết kế chung cư mới, đến cải tạo không gian công cộng và khu dân cư cũ để lắp đặt trạm đổi pin hay cột sạc di động, mô hình "phân mảnh – linh hoạt – cộng đồng hóa" hạ tầng sạc của Nam Ninh cho thấy một tầm nhìn không cứng nhắc vào đại dự án, mà ưu tiên thích nghi thực tiễn.
Việc hoán đổi chỗ đậu ô tô thành bãi đỗ xe điện hai bánh – với tỷ lệ 1:8 – không chỉ tăng hiệu quả sử dụng đất mà còn gửi đi một thông điệp rõ ràng: thành phố ưu tiên diện tích cho các phương tiện ít chiếm chỗ, ít gây ô nhiễm và phục vụ số đông.
Nam Ninh không xây dựng một đô thị xe điện chỉ bằng các con đường mới hay trạm sạc hiện đại – mà bằng một khung pháp lý cụ thể và hệ thống thực thi nghiêm ngặt. Quy định đăng ký xe điện, quản lý sạc, đỗ, cùng với các chiến dịch nâng cao nhận thức, giáo dục cộng đồng và kiểm soát hành vi vi phạm giao thông đã giúp định hình văn hóa sử dụng xe điện ngay từ sớm.
Việc cảnh sát lập “điểm học tập” tại các nút giao thông, tặng mũ bảo hiểm, hay thiết lập biển chỉ dẫn thân thiện không chỉ là biện pháp kỹ thuật – mà còn là cách hình thành thói quen đô thị lành mạnh. Trong thời đại mà công nghệ thường được xem là "chìa khóa", Nam Ninh nhấn mạnh vai trò của sự quản trị có tầm nhìn và tiếp cận gần gũi với người dân.
Nam Ninh không phải Bắc Kinh hay Thượng Hải. Đó là điều khiến câu chuyện này đặc biệt có giá trị tham khảo với các thành phố đang phát triển, đặc biệt là ở Đông Nam Á. Không có ngân sách hàng tỷ USD, không có các tập đoàn công nghệ hậu thuẫn, Nam Ninh chọn cách tiếp cận từ cộng đồng, từ nhu cầu thực tế, và điều chỉnh dần bằng chính sách mềm dẻo.
Điều này gợi mở cho Jakarta, Hà Nội hay New Delhi – những nơi mà xe máy chiếm đa số và hạ tầng đô thị đã quá tải – rằng: thay vì cố gắng "nhảy vọt" lên các giải pháp đắt đỏ như ô tô điện cá nhân hay metro quy mô lớn, hãy bắt đầu từ những gì có thể tiếp cận ngay: xe điện hai bánh, quy hoạch làn đường ưu tiên, chính sách đỗ xe linh hoạt, và quan trọng hơn cả – là nhận thức người dân.
Trong bức tranh đầy thách thức của giao thông đô thị hiện đại, Nam Ninh đang nổi lên không phải vì những bước đi quá lớn, mà vì dám làm điều đúng vào thời điểm phù hợp. Câu chuyện của họ không chỉ là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của quản trị đô thị, mà còn là nguồn cảm hứng cho các thành phố đang loay hoay tìm kiếm mô hình giao thông xanh, linh hoạt và lấy con người làm trung tâm.