Trong bối cảnh các tập đoàn công nghệ phương Tây còn loay hoay với bài toán chi phí và khả năng mở rộng, Unitree Robotics – một công ty đến từ Trung Quốc – vừa khiến thị trường robot hình người chao đảo khi công bố mẫu R1 chỉ với giá 5.900 USD, một mức giá thấp chưa từng thấy trong phân khúc vốn vẫn bị thống trị bởi các sản phẩm có giá từ hàng chục đến hàng trăm nghìn USD.
Không chỉ là một robot hình người rẻ, R1 còn là bước đi chiến lược mang đậm dấu ấn “trẻ hóa công nghệ” – thu nhỏ, đơn giản hóa, nhưng vẫn giữ được khả năng vận động linh hoạt và trí tuệ nhân tạo tích hợp. Với 26 khớp nối, chiều cao 121 cm, và chỉ nặng 25 kg, R1 có thể chạy, lộn nhào, đứng dậy nhanh, và đặc biệt, hiểu được ngôn ngữ và hình ảnh nhờ tích hợp mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) đa phương thức – điều từng chỉ có trong các robot hàng chục nghìn USD như Optimus (Tesla), Apollo (Apptronik), hay Digit (Agility Robotics).
Ở tầm giá dưới 6.000 USD, R1 không đơn thuần là một robot, mà là một biểu tượng về khả năng tiếp cận – không chỉ cho doanh nghiệp lớn, mà còn cho các nhà phát triển độc lập, tổ chức giáo dục, thậm chí cả người tiêu dùng cá nhân. Đây là điểm khác biệt cốt lõi khiến sản phẩm này trở thành một đòn bẩy mới cho ngành robot hình người.
Không thể xem nhẹ yếu tố giá thành trong ngành công nghệ robot. Với các sản phẩm như Digit (250.000 USD), Figure 02 (~50.000 USD) hay Optimus của Tesla (dự kiến dưới 20.000 USD), các công ty phương Tây vẫn chưa thể phá vỡ rào cản chi phí để đưa robot vào đời sống thường nhật. Unitree – vốn đã có tiếng trong mảng robot bốn chân – đang đi trước một bước trong việc “bình dân hóa” công nghệ cao.
Điều này cũng đặt ra một thách thức địa chính trị và công nghệ rõ ràng: Liệu Mỹ và châu Âu có thể giữ vai trò dẫn đầu khi Trung Quốc đang làm chủ tốc độ triển khai và khả năng sản xuất hàng loạt? Khi các nhà máy như Nio hay Geely đã thử nghiệm thành công robot hình người trong các tác vụ lặp lại trên dây chuyền, viễn cảnh robot thay thế công nhân trong một số nhiệm vụ cơ bản không còn quá xa vời – và Trung Quốc có thể là nơi thử nghiệm và nhân rộng sớm nhất.
Ở khía cạnh phát triển công nghệ, R1 cũng là minh chứng cho chiến lược “tối ưu hóa hẹp” – thay vì cố gắng tạo ra một robot toàn năng, Unitree chọn cách tối ưu hóa cho một nhóm hành vi cụ thể, trong một mức giá hợp lý, với thiết kế gọn nhẹ. Đây có thể là mô hình phát triển khả thi hơn trong giai đoạn hiện tại, khi ngành robot vẫn đang “học đi” trên hành trình thương mại hóa.
Nếu robot hình người được ví như smartphone của thập kỷ tới – một thiết bị phổ biến trong đời sống – thì R1 có thể được xem là “iPhone SE” đầu tiên của kỷ nguyên robot: vừa tầm tay, vừa đủ mạnh, và đủ tạo ra một thị trường tiêu dùng hoàn toàn mới.