Việc mở rộng các cơ sở phát triển ở nước ngoài của các công ty lớn trong nước đang tăng tốc do nhu cầu phát triển phần mềm tăng cao nhờ trí tuệ nhân tạo (AI). Việt Nam là trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) ở nước ngoài của các công ty này. Điều này là do số lượng nhân lực có kinh nghiệm thực tiễn ở cấp độ quốc tế tại Việt Nam đang tăng lên, chi phí lao động thấp hơn một nửa so với Hàn Quốc, và có sự tự do tương đối khỏi các quy định lao động trong nước như giới hạn 52 giờ làm việc mỗi tuần.
Tuy nhiên, khi các chiến lược R&D dựa trên nhân lực nước ngoài mở rộng, các chuyên gia chỉ ra rằng việc chuyển đổi cơ cấu công nghiệp quốc gia của Hàn Quốc theo hướng tập trung vào R&D sẽ trở nên khó khăn trong dài hạn. Do đó, các chuyên gia tin rằng chính phủ nên giải quyết các quy định về lao động, để các công ty có thể củng cố nền tảng R&D của mình cả ở nước ngoài, bao gồm cả Việt Nam, và trong nước.
Ví dụ mới nhất về một công ty lớn của Hàn Quốc thúc đẩy xây dựng cơ sở R&D tại Việt Nam là KT. Nhà mạng viễn thông này đang theo đuổi việc xây dựng Trung tâm Phát triển Toàn cầu (GDC) tại Việt Nam như một phần của chiến lược thuê ngoài R&D. Gia công sản xuất ở nước ngoài là một chiến lược quản lý trong đó các nhà sản xuất di dời cơ sở sản xuất đến các quốc gia có chi phí lao động thấp, chẳng hạn như Trung Quốc hoặc các nước Đông Nam Á, để giảm chi phí sản xuất. Kể từ đại dịch, các phong trào xây dựng trung tâm phát triển tại Việt Nam nhằm giảm không chỉ chi phí sản xuất mà còn cả chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) đã trở nên sôi động trong ngành. Gần đây, nhu cầu mới do trí tuệ nhân tạo (AI) đang thúc đẩy xu hướng này.
Theo báo cáo, KT đang xem xét Samsung Electronics và LG Electronics như những mục tiêu tham khảo. Samsung Electronics đã hoàn thành một trung tâm R&D gần Hà Nội vào tháng 12 năm 2022. Điều này nhằm biến Việt Nam thành một căn cứ chiến lược toàn cầu, không chỉ thực hiện sản xuất mà còn cả R&D, vượt ra ngoài vai trò là một trung tâm sản xuất. Hiện tại, chỉ riêng số lượng nhà nghiên cứu tại đây đã vượt quá 2.000 người, và tầm quan trọng của nó trong chiến lược toàn cầu của Samsung Electronics là rất lớn đến mức Chủ tịch Lý Quang Diệu đã trực tiếp đến thăm công trình trong quá trình hoàn thành.
LG Electronics cũng đang thúc đẩy Việt Nam trở thành một trung tâm phát triển toàn cầu bằng cách nâng cấp trung tâm R&D mà họ thành lập tại Hà Nội năm 2016 thành một công ty chính thức vào năm 2023. Số lượng nhân viên nghiên cứu hiện nay đã vượt quá 1.000 người. Điều này bao gồm phát triển cho ngành công nghiệp ô tô cũng như thiết bị gia dụng, vốn là những sản phẩm chủ lực của LG Electronics. Ngoài ra, các tập đoàn lớn như Shinhan DS, một công ty dịch vụ công nghệ thông tin (IT) thuộc Tập đoàn Tài chính Shinhan, và Posco DX thuộc Tập đoàn Posco đã và đang tăng cường các trung tâm phát triển tại Việt Nam trong những năm gần đây. Naver cũng đã thành lập các trung tâm phát triển tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh vào năm 2021.
Lý do các công ty tăng cường cơ sở nghiên cứu và phát triển (R&D) tại Việt Nam là sự kết hợp giữa năng lực phát triển tốt và chi phí nhân công thấp. Hiện nay, kỹ năng lập trình của các nhà phát triển Việt Nam được đánh giá ở mức trung bình khá trên thế giới. Trong Cuộc thi Lập trình Sinh viên Quốc tế (ICPC), cuộc thi phát triển sinh viên đại học lớn nhất thế giới, Việt Nam đã đạt vị trí thứ 19 trên 118 quốc gia trong bảng xếp hạng thành tích quốc gia tính đến năm nay. Mặc dù thấp hơn vị trí thứ 9 của Hàn Quốc, nhưng lại cao hơn Đức (thứ 25) hay Ấn Độ (thứ 35). Điều này cho thấy trình độ và năng lực giáo dục phát triển của Việt Nam không hề thua kém.
Chi phí nhân công tại Việt Nam thấp hơn một nửa so với tuyển dụng ở Hàn Quốc. Theo ITviec, một nền tảng tuyển dụng lập trình viên trong nước, mức lương tháng của một lập trình viên full-stack 6 năm kinh nghiệm tại Việt Nam hiện nay là 36,35 triệu đồng (2,05 triệu won). Trong khi đó, nếu Hiệp hội Công nghiệp Phần mềm Hàn Quốc đề xuất mức lương trung bình tháng là 6,94 triệu won cho lập trình viên phần mềm ứng dụng trong nước vào năm 2025, thì chi phí lao động ở Việt Nam chỉ bằng một phần ba mức đó.
Anh Kim Hyun-jun, trưởng nhóm tại TalentGetGo, đơn vị thẩm định năng lực lập trình viên Việt Nam, kết nối và quản lý họ với các công ty có nhu cầu, giải thích: “Khi xảy ra tình trạng thiếu hụt lập trình viên toàn cầu do đại dịch, các lập trình viên Việt Nam đã có cơ hội làm việc tại các công ty quốc tế và tích lũy kinh nghiệm quốc tế”, đồng thời cho biết thêm, “Từ đó, văn hóa làm việc chăm chỉ đặc trưng kết hợp với mức lương thấp đã khiến các công ty Hàn Quốc tích cực thành lập các tổ chức phát triển phần mềm tại Việt Nam”. Trên hết, luật lao động Việt Nam ít khắt khe hơn so với Hàn Quốc là một yếu tố quan trọng. Một quan chức ngành CNTT cho biết: “Việc luật lao động trong nước nghiêm ngặt hơn là một điểm quan trọng”, và nói thêm, “Khi tuyển dụng lao động nước ngoài, việc làm việc cường độ cao trong thời gian cao điểm cũng là điều khả thi”.
Theo đó, các công ty gia công phần mềm CNTT trong nước cũng đang trải qua sự tăng trưởng nhanh chóng. FPT, công ty gia công phần mềm CNTT số 1 Việt Nam với hơn 20.000 nhân viên phát triển trong nước, đã mở thêm ba văn phòng tại Hàn Quốc, bao gồm Yeouido và Pangyo trong hai năm qua. KT được cho là đang liên hệ với FPT để chuẩn bị cho việc thành lập GDC.
Các chuyên gia tại Hàn Quốc tin rằng hiện tượng chuyển dịch nghiên cứu và phát triển (R&D) ra nước ngoài có thể sẽ tiếp tục trong một thời gian nữa do xu hướng kinh doanh quốc tế ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, họ cũng chỉ ra rằng cần phải song song theo đuổi việc củng cố nền tảng R&D tại Hàn Quốc. Giáo sư Lee Kyung-mook, chuyên ngành quản trị kinh doanh tại Đại học Quốc gia Seoul, cho biết: “Chúng ta cần chú ý đến lý do tại sao các công ty không có lựa chọn nào khác ngoài việc sang Việt Nam”, đồng thời nói thêm, “Hàn Quốc đặc biệt nghiêm ngặt trong việc quản lý giờ làm việc của bộ phận R&D, ngoại trừ châu Âu, điều này làm giảm năng suất R&D và khiến các công ty phải tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài”. Ông Lee tiếp tục: “Để nâng cao GDP bình quân đầu người của đất nước, chúng ta cần chuyển đổi nền kinh tế quốc gia thành một cơ cấu công nghiệp chuyên về R&D”, và lưu ý, “Nếu tình trạng hiện tại, trong đó việc mở rộng R&D ở nước ngoài mang lại lợi thế cho các công ty, tiếp tục diễn ra, nó có thể đi ngược lại với cơ cấu công nghiệp quốc gia mà chúng ta nên hướng tới”.
Do đó, ngày càng có nhiều ý kiến cho rằng chính phủ Hàn Quốc nên có những cải tiến dần dần về mặt quản lý trong lĩnh vực R&D. Hwang Yong-sik, giáo sư quản trị kinh doanh tại Đại học Sejong, cho biết: “Ngành công nghiệp trong nước (Hàn Quốc) đang ngày càng hướng đến sự thu hẹp, với các quy định lao động ngày càng chặt chẽ và khối lượng công việc giảm sút”, đồng thời nói thêm: “Các nhà hoạch định chính sách nên lắng nghe ý kiến từ các địa điểm phát triển và xem xét các giải pháp thay thế để cùng nhau mở rộng việc làm trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển trong nước”.