Trong bức tranh công nghệ đang tăng tốc theo cấp số nhân, Sam Altman – CEO OpenAI – đang đóng vai trò vừa là người tiên phong, vừa là tiếng chuông cảnh tỉnh. Những cảnh báo mới nhất của ông về nguy cơ "khủng hoảng gian lận" do AI gây ra không đơn thuần là lời lo xa, mà phản ánh một thực tế ngày càng cận kề: trí tuệ nhân tạo đang phá vỡ các nền tảng xác thực mà xã hội số hiện đại vốn dĩ phụ thuộc.
Altman nêu rõ nỗi lo ngại khi một số tổ chức tài chính vẫn cho phép xác thực bằng giọng nói – một công nghệ mà giờ đây AI có thể dễ dàng qua mặt. Thực tế này đặt ra một câu hỏi lớn: nếu danh tính có thể bị sao chép hoàn hảo đến mức "không thể phân biệt", thì niềm tin số - vốn là nền móng của hệ thống giao dịch trực tuyến, tài chính, truyền thông – sẽ được bảo vệ bằng cách nào?
Trong bối cảnh Nhà Trắng chuẩn bị công bố kế hoạch hành động về AI và Mỹ tìm cách duy trì vị thế lãnh đạo công nghệ toàn cầu, những phát ngôn và động thái của Altman không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn là thông điệp chính trị. OpenAI vừa thông báo mở văn phòng tại Washington, D.C. – bước đi cho thấy công ty không chỉ muốn dẫn đầu về công nghệ, mà còn muốn hiện diện sâu sắc trong hành lang quyền lực.
Tuy nhiên, giữa những lời cảnh báo, Altman cũng thể hiện thái độ "nửa chừng" – vừa thúc giục chính phủ hành động, vừa khuyến nghị tránh các rào cản pháp lý có thể làm suy yếu năng lực cạnh tranh của các công ty Mỹ. Đây là bài toán cân bằng gai góc giữa đổi mới và kiểm soát – khi chính các công ty tạo ra công nghệ cũng chưa thể đưa ra giải pháp toàn diện cho rủi ro của nó.
Mối lo về việc các chính phủ thù địch – như Trung Quốc – có thể phát triển AI với tốc độ và mức độ tự do cao hơn Mỹ cũng khiến cảnh báo của Altman mang sắc thái chiến lược. Ông không giấu giếm nỗi sợ về một thế giới mà AI siêu việt có thể nằm ngoài tầm kiểm soát – không chỉ gây ra khủng hoảng tài chính mà còn là khủng hoảng an ninh quốc gia: từ tấn công mạng, phá hoại hạ tầng đến vũ khí sinh học.
Sự xuất hiện của các công nghệ như The Orb – được thiết kế để xác minh “bạn là con người thực” trong kỷ nguyên máy móc giả dạng – là một ví dụ cho nỗ lực "vá lại" niềm tin đang rạn nứt trong không gian số. Nhưng câu hỏi lớn hơn là: liệu các giải pháp công nghệ có thể bắt kịp chính tốc độ của vấn đề mà chính chúng tạo ra?
Altman không đơn độc trong mối lo ngại. Từ FBI đến các bậc phụ huynh từng bị lừa vì "giọng nói của con" được tạo bằng AI, từ các nhà hoạch định chính sách đến các nhà đạo đức học – tất cả đều đang vật lộn với một thực tế: AI không còn là tương lai xa, mà là nguy cơ hiện hữu.
Và trong khi AI có thể xóa sổ nhiều công việc, Altman lại lạc quan về khả năng hình thành những loại công việc hoàn toàn mới – thậm chí cho rằng "người lao động sẽ không còn làm các công việc thực sự như hiện nay" trong vòng một thế kỷ tới. Nhưng trước khi nghĩ đến tương lai đó, nhân loại vẫn đang mắc kẹt với một bài toán đơn giản hơn nhưng khó khăn hơn: giữ lại được danh tính thật của chính mình trong một thế giới mà giả mạo ngày càng hoàn hảo.