Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi với Financial Times, Jony Ive – cựu giám đốc thiết kế lừng danh của Apple, cùng bà Laurene Powell Jobs – nhà từ thiện và là vợ của cố CEO Steve Jobs, đã đưa ra một quan điểm thẳng thắn, thậm chí gây tranh cãi: iPhone – thiết bị đã định hình lại thế giới hiện đại – cũng chính là một phần trong “mặt tối” của công nghệ.
Những chia sẻ của họ không chỉ là một cái gật đầu hối tiếc, mà là sự phản tỉnh sâu sắc đến từ hai cá nhân từng đứng trong "phòng máy" của cuộc cách mạng di động. Ive, người đã tạo ra chiếc điện thoại thông minh thay đổi thói quen sống toàn cầu, thừa nhận rằng ông không thể làm ngơ trước những tác động tiêu cực đang hiện rõ – từ chứng lo âu ở thanh thiếu niên, cho đến khủng hoảng chú ý và lệ thuộc vào màn hình. “Dù một số hậu quả tiêu cực không phải do chủ ý, tôi vẫn cảm thấy cần có trách nhiệm”, ông nói. Câu nói ấy không chỉ chứa đựng sự thành thật hiếm có từ một nhà thiết kế công nghệ, mà còn là lời cảnh tỉnh cho toàn ngành.
Bà Powell Jobs thì trực diện hơn. Dẫn chứng các nghiên cứu về sức khỏe tâm thần ở nữ sinh tuổi teen, bà không ngần ngại mô tả chúng như hệ quả của một công nghệ bị lạm dụng – hoặc được thiết kế thiếu suy xét đến hậu quả dài hạn. Theo bà, công nghệ lẽ ra phải hướng đến sự nâng đỡ con người, thay vì kéo họ vào những không gian ảo đầy ám ảnh và cô lập.
Điều khiến cuộc trò chuyện này trở nên đặc biệt không chỉ vì nội dung, mà còn bởi bối cảnh. Cả Ive và Powell Jobs hiện đang hậu thuẫn cho IO – một startup AI bí ẩn kết hợp cùng Sam Altman và được OpenAI mua lại. Thiết bị phần cứng mới mà họ đang phát triển, dù chưa công bố chi tiết, được hé lộ là nỗ lực “làm lại từ đầu” – như một cách chuộc lỗi và vượt qua giới hạn của smartphone.
Câu hỏi đặt ra là: có thể nào chính những người tạo ra “mặt tối” sẽ là người định hình “mặt sáng” tiếp theo?
Dự án mới, theo lời Ive, khơi dậy trong ông niềm lạc quan rằng “chúng ta xứng đáng nhận được điều tốt đẹp hơn”. Đó không phải là tuyên ngôn kỹ thuật, mà là khát vọng nhân văn – thứ đã từng nằm ở cốt lõi của Apple trong thời kỳ Steve Jobs còn sống.
Cuối cùng, cuộc trò chuyện giữa hai nhân vật từng đứng ở trung tâm thế giới công nghệ lại mang đến một thông điệp giản dị nhưng sâu sắc: rằng đổi mới không chỉ là chạy theo tương lai, mà đôi khi là dừng lại để nhìn vào hiện tại – và can đảm thừa nhận mình đã đi lạc đến đâu.
iPhone có thể là kỳ quan của thế kỷ 21. Nhưng cũng chính nó đã mở ra cánh cửa cho những hệ lụy mà giờ đây, cả thế giới phải học cách gánh chịu – và vượt qua.