Khi Mark Chen – Giám đốc nghiên cứu của OpenAI – chia sẻ rằng ông cảm thấy “như có ai đó đột nhập vào nhà và đánh cắp thứ gì đó”, đó không đơn thuần là phản ứng cảm xúc cá nhân. Đó là tiếng chuông cảnh tỉnh đầu tiên về một thực tế ngày càng rõ ràng: trong cuộc đua xây dựng siêu trí tuệ nhân tạo (AGI), nguồn tài nguyên quý giá nhất không còn là mô hình, dữ liệu hay chip – mà là con người.
Chỉ trong vài tuần, Meta đã thu hút ít nhất tám nhà nghiên cứu hàng đầu từ OpenAI – những người từng đặt nền móng cho nhiều đột phá kỹ thuật quan trọng. Không khó để nhận ra rằng việc chuyển dịch nhân sự không chỉ là vấn đề "chảy máu chất xám", mà còn đe dọa cân bằng nội lực tại một trong những tổ chức đang dẫn đầu về AI toàn cầu.
OpenAI, vốn nổi danh với triết lý "AI vì lợi ích chung", giờ đây phải đối diện với một thực tế phũ phàng: trong khi họ đang chăm chút cho lý tưởng, thì đối thủ lại sẵn sàng dốc hầu bao cho thực dụng. Theo CEO Sam Altman, mức thưởng ký hợp đồng mà Meta đề nghị cho nhân tài có thể lên tới 100 triệu USD – một con số không chỉ gây choáng váng, mà còn làm lung lay những rào cản đạo đức mà OpenAI từng xây dựng.
Tuy vậy, phản ứng của OpenAI cũng cho thấy họ không hoàn toàn bất ngờ. Mark Chen cho biết đang cùng Altman và ban lãnh đạo làm việc “suốt ngày đêm” để giữ chân nhân viên, điều chỉnh chính sách lương thưởng và tìm “những cách sáng tạo” để khen thưởng đúng người. Nhưng sự khéo léo trong lời nhắn cũng ẩn chứa một giới hạn đạo đức rõ ràng: "Tôi sẽ chiến đấu để giữ từng người, nhưng không với cái giá là sự bất công với người khác".
Đây có lẽ là lúc OpenAI cần đối mặt với một nghịch lý lớn: Liệu có thể duy trì sứ mệnh phụng sự nhân loại, trong khi tham gia vào một cuộc chiến giành quyền lực – nơi mà đối thủ là các tập đoàn giàu tài chính, sở hữu hệ sinh thái phần cứng, nền tảng mạng xã hội, thiết bị thông minh, và... không ngần ngại trả giá cao?
Meta – dưới sự điều hành trực tiếp của Mark Zuckerberg – đang vận hành một đội AGI được thiết kế như “bình địa hỏa”, đặt tham vọng đánh bại con người về lý luận, kiến thức và hiệu quả. Họ không chỉ chiêu mộ nhân tài, mà còn kết hợp phần mềm với phần cứng, đưa AI vào kính thực tế tăng cường, vào chatbot tương tác, vào trải nghiệm sống hàng ngày. Đó là tầm nhìn tích hợp và thực dụng – thứ mà OpenAI, đến hiện tại, vẫn đang cân nhắc trong những giới hạn đạo đức và năng lực điều hành.
Giữa tất cả, có một điểm cần đặc biệt lưu ý: Mark Chen vẫn gọi Meta là “một nhiệm vụ phụ” – trong khi nhiệm vụ chính của OpenAI là phát triển AGI dựa trên nguyên tắc an toàn, minh bạch và bền vững. Nhưng để duy trì “mục tiêu cao đẹp” đó, OpenAI cần vượt qua một trở ngại rất đời thường: giữ được con người của mình.
Bởi trong thời đại trí tuệ nhân tạo, cuộc đua không chỉ là về việc ai phát minh ra tương lai, mà còn là ai giữ được đội ngũ sẽ tạo ra tương lai ấy.