Những kết quả chính của đàm phán
Khung thỏa thuận: Hai bên đã đồng thuận về một khuôn khổ để tái khởi động hiệp định đình chiến thương mại đạt được trước đó tại Geneva vào tháng 5/2025. Điều này bao gồm việc Trung Quốc dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu đất hiếm và nam châm, vốn là nguyên liệu quan trọng cho các ngành công nghiệp như ô tô, hàng không vũ trụ và sản xuất chất bán dẫn. Đổi lại, Mỹ đồng ý gỡ bỏ một số hạn chế xuất khẩu đối với phần mềm thiết kế chất bán dẫn, máy bay và các hàng hóa khác.
Giảm thuế tạm thời: Thỏa thuận Geneva trước đó đã giảm thuế quan của Mỹ từ 145% xuống 30% và của Trung Quốc từ 125% xuống 10% trong 90 ngày. Cuộc đàm phán tại London củng cố cam kết này, với thời hạn đến ngày 10/8/2025 để đạt được thỏa thuận toàn diện hơn, nếu không thuế quan sẽ quay lại mức cao.
Tín hiệu tích cực nhưng chưa bền vững: Mặc dù Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick mô tả thỏa thuận này là “thêm thịt vào xương” của hiệp định Geneva, các nhà phân tích cho rằng đây chỉ là bước đi tạm thời, chưa giải quyết được các vấn đề cốt lõi như thâm hụt thương mại Mỹ - Trung, quyền tiếp cận thị trường, hay các hạn chế công nghệ.
Tác động đến thương mại toàn cầu
Cuộc đàm phán này có ảnh hưởng sâu rộng đến thương mại toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị và nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu. Dưới đây là các tác động chính:
Giảm nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu:Việc tạm thời dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc giúp khôi phục chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn bị gián đoạn nghiêm trọng do các biện pháp trả đũa trước đó. Đất hiếm là yếu tố thiết yếu trong sản xuất xe điện, thiết bị điện tử và vũ khí, do đó, động thái này giảm áp lực lên các ngành công nghiệp phụ thuộc vào Trung Quốc, đặc biệt là ở Mỹ, EU và Nhật Bản.
Thị trường chứng khoán toàn cầu phản ứng tích cực, với chỉ số MSCI châu Á - Thái Bình Dương (ngoài Nhật Bản) tăng 0.57% sau thông báo. Chỉ số S&P 500 và Nasdaq cũng ghi nhận mức tăng, phản ánh sự lạc quan của nhà đầu tư về khả năng tránh được một cuộc chiến thương mại toàn diện.
Tác động đến chuỗi cung ứng:
Việc Trung Quốc cấp giấy phép xuất khẩu đất hiếm tạm thời cho các nhà cung cấp của các hãng xe lớn như General Motors, Ford và Stellantis giúp giảm nguy cơ thiếu hụt nguyên liệu và dừng sản xuất. Tuy nhiên, các hạn chế xuất khẩu đất hiếm có thể vẫn được duy trì ở mức độ nhất định, gây ra bất ổn lâu dài cho các nhà sản xuất toàn cầu.
Các công ty đa quốc gia tiếp tục đa dạng hóa chuỗi cung ứng, tìm cách giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, một xu hướng được thúc đẩy bởi sự không chắc chắn từ cuộc chiến thương mại.
Ảnh hưởng đến các nền kinh tế khác:
Các quốc gia như Mexico, EU, Nhật Bản và Canada, vốn đã kêu gọi Mỹ không áp thuế an ninh quốc gia lên máy bay thương mại và phụ tùng, được hưởng lợi gián tiếp từ việc giảm căng thẳng Mỹ - Trung. Điều này giúp giảm áp lực lên các ngành công nghiệp hàng không và sản xuất toàn cầu.
Tuy nhiên, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cảnh báo rằng sự chia rẽ kinh tế toàn cầu thành các khối đối thủ có thể làm giảm GDP toàn cầu tới 7% về dài hạn, đặc biệt gây tổn hại cho các quốc gia nghèo nhất.
Tác động đến người tiêu dùng và lạm phát:Mức thuế quan giảm tạm thời giúp giảm chi phí nhập khẩu, từ đó kiềm chế áp lực lạm phát ở Mỹ, vốn đã bị ảnh hưởng bởi các chính sách thuế quan trước đó. Tuy nhiên, các nhà kinh tế dự đoán rằng các vết nứt trong thị trường lao động và niềm tin kinh doanh có thể trở nên rõ rệt hơn vào mùa hè, nếu không đạt được thỏa thuận lâu dài. Người tiêu dùng toàn cầu có thể được hưởng lợi từ việc giá hàng hóa ổn định hơn, đặc biệt là các sản phẩm công nghệ cao và xe điện phụ thuộc vào đất hiếm.
Tâm lý thị trường và sự không chắc chắn:Mặc dù thị trường phản ứng tích cực, các nhà đầu tư vẫn thận trọng do thiếu chi tiết về thỏa thuận lâu dài. Nhà phân tích Chris Weston từ Pepperstone nhận định rằng “con quỷ nằm trong chi tiết”, và sự thiếu phản ứng mạnh mẽ của thị trường cho thấy kết quả này đã được dự đoán trước.
Nhiều bài đăng trên các mạng xã hội phản ánh sự lạc quan thận trọng, với một số người dùng gọi đây là “bước ngoặt” nhưng nhấn mạnh rằng các vấn đề cốt lõi vẫn chưa được giải quyết.
Nhận định và triển vọng
Tích cực:
Kết quả đàm phán là một tín hiệu tích cực, cho thấy cả hai bên sẵn sàng đối thoại để tránh kịch bản “đôi bên cùng thua”. Việc Trung Quốc nới lỏng hạn chế đất hiếm và Mỹ giảm một số kiểm soát xuất khẩu cho thấy sự linh hoạt trong đàm phán. Tâm lý thị trường được cải thiện, và các doanh nghiệp toàn cầu có thêm thời gian để điều chỉnh chuỗi cung ứng trước thời hạn 10/8/2025.
Hạn chế:Thỏa thuận này chỉ là tạm thời, và nguy cơ thuế quan quay lại mức cao vẫn hiện hữu nếu không đạt được tiến bộ trong 60 ngày tới. Các vấn đề cốt lõi như thâm hụt thương mại, chuyển giao công nghệ, và kiểm soát xuất khẩu công nghệ cao vẫn chưa được giải quyết. Nhà phân tích Yu Jie từ Chatham House cảnh báo rằng không nên kỳ vọng “bước tiến lớn” từ các cuộc đàm phán này.
Trung Quốc được một số nhà phân tích xem là bên đạt lợi thế hơn, do Mỹ đã giảm thuế đáng kể mà không yêu cầu được nhiều nhượng bộ rõ ràng từ Bắc Kinh.
Triển vọng:Các cuộc đàm phán tiếp theo sẽ rất quan trọng để xác định liệu hai bên có thể đạt được một thỏa thuận lâu dài hay không. Sự hiện diện của các quan chức cấp cao như Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong cho thấy cam kết mạnh mẽ từ cả hai phía. Các quốc gia khác, đặc biệt là các đồng minh của Mỹ, sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ để điều chỉnh chiến lược thương mại của mình, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ thúc đẩy các quốc gia khác giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.
Cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung tại London ngày 10-11/6/2025 là một bước tiến quan trọng để giảm căng thẳng và ngăn chặn suy thoái kinh tế toàn cầu. Việc dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu đất hiếm và giảm thuế quan tạm thời mang lại lợi ích ngắn hạn cho chuỗi cung ứng và thị trường toàn cầu, nhưng sự thiếu chắc chắn về một thỏa thuận lâu dài vẫn là rủi ro lớn.
Các doanh nghiệp và nhà đầu tư cần chuẩn bị cho khả năng thuế quan tăng trở lại nếu đàm phán không đạt kết quả mong muốn trước thời hạn tháng 8/2025. Đối với thương mại toàn cầu, thỏa thuận này mang lại một “làn gió mùa hè sớm” (như Xinhua mô tả), nhưng thế giới vẫn đang chờ đợi một giải pháp bền vững hơn.