Tổng thống Donald Trump đã nói rõ rằng ông muốn Apple sản xuất iPhone tại Mỹ. Giám đốc điều hành Apple Tim Cook đang làm mọi cách có thể để xoa dịu "vị tổng tư lệnh", mà không đưa ra nhượng bộ cuối cùng.
Hôm thứ Tư, Cook đã xuất hiện tại Nhà Trắng cùng Trump để công bố kế hoạch chi khoảng 600 tỷ đô la trong bốn năm tại Mỹ. Apple không công bố chiếc iPhone "made in USA" mà Trump mong muốn, nhưng Cook đã có cơ hội quảng bá quan điểm của Apple về việc sản xuất tại Mỹ.
Một số bộ phận giá trị nhất của Apple, chẳng hạn như mặt kính và cảm biến nhận dạng khuôn mặt, được sản xuất bởi các công ty Mỹ mà Apple đã hợp tác trong nhiều năm. Lắp ráp cuối cùng chỉ là một phần nhỏ, mặc dù rất quan trọng, trong quá trình sản xuất iPhone.
"Việc lắp ráp cuối cùng mà bạn tập trung vào, sẽ được thực hiện ở nơi khác trong một thời gian", Cook phát biểu hôm thứ Tư tại Phòng Bầu dục.
Hiện tại, Trump có vẻ khá hài lòng. "Ông ấy sản xuất nhiều linh kiện ở đây, và chúng tôi đã nói về điều đó", Trump nói. “Toàn bộ sự việc đã được dàn dựng ở những nơi khác, và nó đã ở đó từ lâu về mặt chi phí và mọi thứ, nhưng tôi nghĩ chúng ta có thể khuyến khích ông ấy đủ để một ngày nào đó ông ấy sẽ đưa điều đó trở lại.”
Các chuyên gia cho rằng thông báo của Cook dường như được thiết kế để đưa Apple thoát khỏi tầm ngắm của Trump liên quan đến thuế quan. Trump đã tuyên bố trong cuộc họp công khai rằng chính quyền dự định áp thuế đối với chip, khiến giá của chúng tăng gấp đôi, nhưng Apple - công ty phụ thuộc vào hàng trăm loại chip khác nhau cho các thiết bị của mình - sẽ được miễn trừ.
“Các CEO đang nhận ra rằng họ cần phải làm điều gì đó, và điều họ nhận ra là nếu họ cho tổng thống một điều gì đó để khoe khoang mà không phá hủy công ty của họ, thì vấn đề có thể sẽ biến mất trong một khoảng thời gian nhất định,” Peter Cohan, giáo sư chiến lược và khởi nghiệp tại Đại học Babson, người đã viết các nghiên cứu điển hình về Apple, cho biết.
Cược này đã thành công. Cổ phiếu Apple đã tăng 5% vào thứ Tư và tăng thêm 3% vào thứ Năm. “Những gì Tim Cook thể hiện trong nhiệm kỳ đầu tiên là một sự điều hướng thực sự khôn ngoan giữa vùng biển đầy nguy hiểm”, Nancy Tengler, Giám đốc điều hành của Laffer Tengler Investments, công ty nắm giữ cổ phần tại Apple, cho biết. “Tôi nghĩ thông báo này cực kỳ quan trọng về mặt biểu tượng, bởi vì tổng thống đang tìm kiếm sự chú ý.”
Đây là những gì Apple đã công bố
Trọng tâm trong thông báo của Apple là cái gọi là Chương trình Sản xuất Hoa Kỳ, mà Apple cho biết được thiết kế để khuyến khích các công ty khác sản xuất linh kiện máy tính tại Hoa Kỳ.
Bằng việc Apple cam kết mua linh kiện và mở rộng mối quan hệ với các nhà cung cấp tại Hoa Kỳ, họ có thể cung cấp cho các công ty này kỹ năng và năng lực để mở rộng kinh doanh. Và điều này cũng cho phép Apple được ghi nhận công lao trong việc hỗ trợ tổng cộng 450.000 việc làm tại các nhà cung cấp của mình.
Nhìn kỹ hơn vào các thành viên của chương trình, ta có thể thấy Apple đang dựa vào một số đối tác lâu năm nhất của mình. Tổng cộng, Apple cho biết các nhà cung cấp tại Hoa Kỳ đang trên đà sản xuất 19 tỷ chip cho các sản phẩm của mình trong năm nay. Mức độ kinh doanh đó không thể đạt được chỉ sau một đêm.
Ví dụ, Apple cho biết tất cả kính bảo vệ cho iPhone và Apple Watch sẽ được sản xuất bởi Corning, tại Kentucky, và họ sẽ chi 2,5 tỷ đô la cho nỗ lực đó. Đây là một biểu tượng mạnh mẽ — trong khi điện thoại có thể được lắp ráp tại Trung Quốc hoặc Ấn Độ, thì bề mặt mà người dùng trên toàn thế giới chạm vào sẽ được sản xuất tại Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, Apple đã từng coi Corning là một nhà cung cấp quan trọng của Mỹ. Kính của công ty đã được sử dụng trên iPhone kể từ phiên bản đầu tiên vào năm 2007. Mặc dù Apple thường không để các nhà cung cấp của mình nói về mối quan hệ của họ, nhưng cựu Giám đốc Điều hành Jeff Williams đã ca ngợi kính của Corning vào năm 2017, khi công ty nhận được "khoản đầu tư" từ Quỹ Sản xuất Tiên tiến của Apple. Apple tiếp tục cam kết đầu tư 250 triệu đô la vào năm 2019 và 45 triệu đô la vào năm 2021.
Các nhà phân tích tỏ ra nghi ngờ rằng mối quan hệ đối tác này có thể cải thiện đáng kể doanh thu của Corning. Các nhà phân tích của Morgan Stanley đã viết hôm thứ Năm rằng Corning "đã sản xuất 100% kính bảo vệ cho điện thoại và máy tính bảng của Apple", đồng thời cho biết thêm rằng mảng kinh doanh kính của Corning có tên là Vật liệu Đặc biệt có giá trị khoảng 2 tỷ đô la mỗi năm.
Apple cũng nhấn mạnh mối quan hệ hợp tác với Coherent, một nhà cung cấp laser lâu năm cho phần cứng nhận dạng khuôn mặt của Apple, được sản xuất tại Texas. Morgan Stanley định giá doanh nghiệp này vào khoảng 100 triệu đô la mỗi năm và cho biết Apple có các lựa chọn bao gồm Lumentum và Sony.
Nhà sản xuất iPhone cho biết họ đã mở rộng quan hệ hợp tác với Texas Instruments
để sản xuất chip tại Texas và Utah. Texas Instruments từ lâu đã cung cấp chip cho iPhone, chẳng hạn như mạch điều khiển giao diện USB hoặc màn hình cấp nguồn. Apple cho biết họ sẽ hợp tác với Samsung, một nhà cung cấp linh kiện quan trọng khác như màn hình iPhone, để ra mắt "một công nghệ mới sáng tạo để sản xuất chip", mà không cung cấp thêm chi tiết.
Apple tuyên bố rằng họ sẽ hợp tác trực tiếp với các công ty trong chuỗi cung ứng bán dẫn, ngay cả khi họ thường bán dịch vụ hoặc hàng hóa cho các nhà cung cấp của Apple. Các mối quan hệ hợp tác khác bao gồm với Applied Materials, một công ty sản xuất dụng cụ, GlobalFoundries, một xưởng đúc chip, và GlobalWafers America, công ty đang cung cấp wafer sản xuất tại Hoa Kỳ cho Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) và Texas Instruments, điểm khởi đầu cho một lô chip.
GlobalFoundries sản xuất chip cho Broadcom, công ty cung cấp chip không dây cho iPhone. Cả hai sẽ hợp tác với Apple để phát triển và sản xuất linh kiện 5G tại Hoa Kỳ. Trong khi đó, Apple sẽ mua hàng triệu chip tiên tiến do TSMC sản xuất tại Arizona, nơi họ sẽ là khách hàng lớn nhất của nhà máy. Cook đã đến thăm nhà máy cùng cựu Tổng thống Joe Biden vào năm 2022 và cam kết mua chip từ nhà máy này.
Apple cho biết họ sẽ đầu tư và trở thành khách hàng tại một cơ sở ở Arizona Amkor, nơi đóng gói và kiểm tra chip, giai đoạn cuối cùng trước khi lắp đặt vào máy tính.
Apple cũng cho biết họ sẽ mở rộng các trung tâm dữ liệu hiện có cho trí tuệ nhân tạo ở Bắc Carolina, Iowa, Nevada và Oregon. Trước đây, Apple đã từng nhấn mạnh các trung tâm dữ liệu này trong các cam kết chi tiêu.
Mặc dù thông báo của Apple đã khiến cổ phiếu của các đối tác tăng giá, các nhà phân tích của JPMorgan Chase đã cảnh báo trong một lưu ý hôm thứ Năm rằng "các cam kết mới và mở rộng này có thể không hoàn toàn làm tăng doanh thu và triển vọng toàn cầu."
Trump có quan điểm khác. "Ồ, tôi rất vui khi các bạn làm điều này", tổng thống nói sau khi đọc danh sách các cam kết của Apple.
'Chi phí kinh doanh'
Apple không phải lo lắng nhiều về việc ai sẽ chịu trách nhiệm cho những lời hứa của mình. Công ty không công bố chi tiêu tại Hoa Kỳ, và hầu hết các nhà cung cấp của Apple đều được yêu cầu giữ bí mật thông tin theo hợp đồng. Apple không công bố chi phí xây dựng các cơ sở mới tại Austin, Texas hoặc Bắc Carolina. Ngoài ra, con số 600 tỷ đô la tiêu đề có thể bao gồm rất nhiều chi phí thường xuyên.
Vào tháng 2, Apple cho biết cam kết 500 tỷ đô la của họ bao gồm các khoản thanh toán cho các nhà cung cấp tại Hoa Kỳ, việc làm trực tiếp, trung tâm dữ liệu cho Apple Intelligence và các cơ sở vật chất của công ty, cũng như chi tiêu cho các sản phẩm Apple TV+ tại 20 tiểu bang.
Apple bắt đầu công khai chi tiêu tại Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ đầu của Trump vào năm 2018, với tốc độ khoảng 70 tỷ đô la mỗi năm. Vào tháng 2, công ty đã cam kết chi 125 tỷ đô la mỗi năm. Thông báo hôm thứ Tư đã nâng con số đó lên 150 tỷ đô la mỗi năm. Song, con số này vẫn chỉ là một phần nhỏ trong tổng chi tiêu của Apple.
Trong năm tài chính 2024 của Apple, công ty đã chi 210 tỷ đô la trên toàn cầu cho giá vốn hàng bán, 57,5 tỷ đô la cho chi phí hoạt động và 9,45 tỷ đô la cho chi tiêu vốn, trong tổng chi tiêu toàn cầu gần 275 tỷ đô la trong giai đoạn này.
Teffler cho biết bà không nghĩ rằng khoản chi tiêu mới được công bố sẽ ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận của Apple, đặc biệt là khi công ty đã có mối quan hệ với nhiều công ty khác nhau như Corning. "Họ sẽ chi tiền ở đâu đó", Tegler nói.
Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush, người trước đây từng dự đoán một chiếc iPhone sản xuất tại Mỹ sẽ tốn hàng tỷ đô la và người tiêu dùng sẽ phải trả 3.500 đô la, cho biết thông báo hôm thứ Tư cho thấy một cách tiếp cận hoàn toàn khác. Ông nói rằng đó là "chi phí kinh doanh".